انتخاب و تقسیم بندی زیستگاه توسط کبک(alectoris chukar) و تیهو (ammoperdix griseogularis )؛ مطالعه موردی منطقه شکار ممنوع خائیز

دوگونه همبوم کبک(alectoris chukar) و تیهو((ammoperdix griseogularis از خانواده phasianideaبومی کوهستان های ایران و به لحاظ شکار تفریحی مورد توجه هستند، علیرغم ارزشمندی دو گونه در ابعاد مختلف اکولوژیک و اقتصادی مطالعات کمی برای شناخت اکولوژی دو گونه در جهت مدیریت، حفاظت و یا تولید جمعیت های مطلوب برای توسعه شکار تفریحی انجام گردیده است. در این مطالعه انتخاب زیستگاه و تفکیک آشیان بوم شناختی دو گونه پرنده در منطقه کوهستانی خائیز استان بوشهر در بعد مکان وغذا مورد بررسی قرار گرفت. چهار تیپ گیاهی در منطقه شناسائی شد. ترانسکت ها در هر چهار تیپ گیاهی با حداقل دو تکرار قرار گرفتند. در مجموع 35 کیلومتر مسیر بازدید شد. نقاط حضور دو گونه با gps علامتگذاری و متغیرهای خردزیستگاهی ارتفاع از سطح دریا، درصد پوشش گیاهی و نوع بستر در یک پلات 5*5 برداشت شد. متغیرهای شیب، جهت، فاصله از جاده و فاصله از بافت مسکونی با کمک نرم افزار arcgisبدست آمد. به ازای هر پلات حضور یک پلات عدم حضور گونه مستقر و داده های مشابه پلات حضور برداشت شد. حضور- عدم حضور گونه با استفاده از آنالیز رگرسیون لجستیک در نرم افزار spss مدلسازی شد. در فصل زمستان حضور کبک براساس متغیرهای میزان پوشش علفی، خاشاک و مواد آلی بستر پیش بینی و در تابستان متغیرهای دما، پوشش درختی و علفی تعیین کننده حضور گونه در زیستگاه انتخابی بود. احتمال حضور گونه تیهو در فصل زمستان با وجود متغیرهای سنگ و علف در زیستگاه افزایش یافت و در فصل گرم حضور گونه به متغیرهای پوشش درختی، بوته و علف بستگی داشت. در مجموع متغیرهای بیولوژیک نسبت به متغیرهای فیزیکی در حضور گونه تعیین کننده تر بود. نتایج آنالیز غیرپارامتریک من- ویتنی نشان دهنده تفاوت معنی دار در متغیرهای زیستگاهی ارتفاع، شیب، جهت و فاصله از مراکز انسانی بین دو گونه بود. آنالیز مولفه های اصلی نیز بیشترین همبستگی را با پارامتر ارتفاع نشان داد. شاخص ترین پارامتر متمایزکننده آشیان بوم-شناختی دوگونه در بعد مکان، ارتفاع از سطح دریا بود و سایر پارامترهای فیزیکی تفاوت کم تری نشان دادند. تیهو از ارتفاع پایه منطقه (150متر) تا 700 متر را اشغال کرده و کبک از 600 متر تا 1600 متر را اشغال می کند. چینه دان های گردآوری شده از هردوگونه (شکار شده در تابستان)، برای مقایسه عادات غذائی، که برآوردی از همپوشانی آشیان بوم شناختی در بعد غذا و شناسائی منابع غذائی مهم را نشان می-دهد، در آزمایشگاه باز شده و آیتم های تشکیل دهنده شناسائی شدند. با محاسبه سهم هر آیتم در غذای گونه، با استفاده از فرمول لوین آشیان بوم شناختی غذائی اندازه گیری و استاندارد شد. آشیان بوم شناختی غذائی تیهو از کبک پهن تر بود. همپوشانی آشیان بوم شناختی با استفاده از فرمول همپوشانی پیانکا محاسبه شد. دوگونه در بعد غذا 50 درصد همپوشانی داشتند. غذای مصرفی کبک 30 درصد از بذر گلرنگ وحشی( carthamus oxiyacanta)، 10 درصد پیاز جنس gagea و جو وحشی 27 درصد بود. 72 درصد غذای تیهو را نوعی بذر از خانواده کمپوزیته، بذر گرامینه و بذر گلرنگ وحشی تشکیل داده بود. تفکیک آشیان بوم شناختی دو گونه در بعد غذا از طریق جدائی در بعد مکان و رفتار تغذیه ای متفاوت ممکن شد.